E-Posta: gokyuzucocuklarianaokulu@gmail.com   Tel: 0 (232) 375 24 44    Gsm: 0(544) 621 65 67 

 

 

Okul Öncesi Dönemde Akran Zorbalığı 

 

Akran zorbalığı pek çok ebeveynin endişelendiği ve neredeyse her yaş grubunda gördüğümüz bir problemdir. Araştırmalar gösteriyor ki, hem zorbalık yapma hem de zorbalığa maruz kalma oranları gittikçe yükseliyor. Bu yüzden okul öncesi dönemden itibaren akran zorbalığı kavramını tanımak, önleyebilmemiz açısından önemli bir yer tutuyor. 

 

Gelin bakalım akran zorbalığı nasıl tanımlanıyormuş.

 

Akran zorbalığı, bir ya da birkaç öğrencinin bir başka öğrenciye karşı kasıtlı olarak yaptığı, sürekliliği olan ve güç dengesizliğinin olduğu saldırgan bir davranış biçimi olarak tanımlanabilir (Doğan, 2010).

 

Literatüre baktığımızda okul öncesi dönemde akran zorbalığının fiziksel, sözel ve ilişkisel olmak üzere üç çeşidi olduğunu görüyoruz. Vurmak, itmek, saçını çekmek gibi davranışlar fiziksel zorbalığa girerken, isim takmak, hakaret etmek, bağırmak ve laf atmak gibi davranışlar sözel zorbalık olarak tanımlanmaktadır. İlişkisel zorbalıksa dedikodu yapmak, arkadaş grubundan dışlamak, görmezden gelmek ve oyuna almamak gibi diğerinin sosyal ilişkilerine zarar vermeyi hedefleyen davranışlar olarak tanımlanabilir (Güvenir, 2005; Doğan, 2010).

 

Peki neden bazı çocuklar akran zorbalığı yapıyor ya da buna maruz kalıyor da bazıları yapmıyor? 

 

Çalışmalar gösteriyor ki bu durumu etkileyen bazı bireysel, aileye özgü ve okula özgü faktörler var. Örneğin, oğlan çocuklar daha fazla zorbalık yaparken kız çocuklar genelde zorbalığa maruz kalan oluyor. Fiziksel engeli olan ya da farklı gelişim gösteren çocukların zorbalığa uğrama ihtimalinin de daha fazla olduğunu görüyoruz. Mizacı daha çekingen ve sakin olan çocukların zorbalığa maruz kalma olasılığı da yine bu çalışmalara göre daha yüksek oluyor. Buna ek olarak, ebeveynleri tarafından duygusal olarak reddedilen ve/veya ebeveynleriyle yakın ilişki kuramayan çocukların daha fazla zorbalık yaptığı ya da zorbalığa maruz kaldığı görülmüş. Ayrıca okul ikliminin ve öğretmen tutumlarının katı ve sınırsız olmasının da akran zorbalığını olumsuz etkilediğini söyleyebiliriz.

 

Okul öncesi dönemde çocuğum zorbalık yaparsa ya da zorbalığa maruz kalırsa ne olur?

 

Okul öncesi dönem, çocuklar için sosyal ve duygusal beceriler kazandıkları önemli bir gelişim evresi olduğu için bu dönemde akran zorbalığına maruz kalan çocukların öz saygısında düşüş olabilir, okula uyum sağlamakta zorlanabilirler ve karın ağrısı, yorgunluk, alt kaçırma gibi fizyolojik belirtiler gösterebilirler. Diğer taraftan, akran zorbalığını yapan çocuklar için önlem alınmaması halinde ilerleyen zamanlarda bu çocuklarda saldırgan davranışlarda artış, okula gitmek istememe, okul başarısında düşüklük ve madde bağımlılığı görülebilir (Seven & Uçar Çabuk, 2012). 

 

Bu yüzden bir şeyler olmadan önlem almak önemli 🙂 Fakat diyelim ki bir şekilde çocuğunuzun zorbalık yaptığını ya da maruz kaldığını fark ettiniz…

 

Akran zorbalığıyla baş ederken çocuğunuzun neye ihtiyacı olacak?

 

  • Öz düzenleme ve duygu düzenleme becerilerinin iyi olmasına yani hep konuştuğumuz o duygular, duygular, duygular!
  • Psikolojik sağlamlığının iyi olmasına yani zorluklarla baş ederken ona yardımcı olacak kaynaklarını bilmeye.
  • Okul öncesi öğretmenlerinin akran zorbalığı karşısındaki farkındalık ve tutumlarının yeterli olmasına.

 

Yazıyı bitirirken, böyle bir endişe yaşarsanız iyi bir okul-aile-çocuk işbirliğiyle akran zorbalığıyla baş edilebileceğini ve her zaman bir uzmandan destek alabileceğinizi hatırlatmak isterim.

 

Sevgiyle,

Psk. & Uzm. Aile Danışmanı

İyem Çiftci

 

Kaynakça

 

Doğan, A. (2010). Ekolojik Sistemler Kuramı Çerçevesinde Akran Zorbalığının 

İncelenmesi. Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health, 17(3), 149-162. 

 

Güvenir, T. (2005). Okulda Akran İstismarı. Kök Yayıncılık, Ankara.

 

Seven, Z. D., & Çabuk, F. U. (2023). OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE AKRAN ZORBALIĞI İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ. International Journal of Arts and Social Studies, 6(10), 1-17.

 

Yıldız, C., Yılmaz, S., Yılmaz, A.,Karan, N. Atiş, H., Atiş, H. & Aygün, H. (2023). “Okul Öncesi Dönemde Akran Zorbalığı Üzerine Güncel Çalışmalarla İlgili Bir İçerik Analizi” International Social Sciences Studies Journal, (e-ISSN:2587-1587) Vol:9, Issue:117; pp:9134-9138. DOI: http://dx.doi.org/10.29228/sssj.72602