Şefkatli Sınırlar
Ebeveynlerin, öğretmenlerin ve çocuklarla iletișime geçen herkesin -tıpkı yetişkinlerle iletişime geçen herkes gibi 🙂 – bazen sınırlar koyması gerekir. Ancak birçoğu da bunu yaparken zorlanır. Bu yazıda ebeveynlerin bir yandan nazik, şefkatli ve destekleyici olmaya devam ederken diğer yandan nasıl net sınırlar koyabileceğine bakacağız.
Sınırlar, kendimiz ve başkaları için duygusal, fiziksel ve/veya ilişkisel güvenlik yaratmak üzere tasarlanmıştır. Örneğin, yeni yürümeye başlayan bir çocuğun sokağa çıkmasını engellemek, bir gencin eve gelme saatini düzenlemek veya birisinin sizinle nasıl konuşmasına veya size nasıl davranmasına izin vereceğinize karar vermek gibi şeyler “sınır” olarak tanımlanabilir.
Bazı sınırlar tartışılmazdır, örneğin çocuğunuz emniyet kemeri takmak zorundadır ve bu konuda bir uzlaşmaya gitmezsiniz. Fakat ilk cep telefonunun kaç yaşında alınacağı gibi bazı sınırlarda esnemeler ya da ayarlamalar yapılabilir. Sınırlar, hem çocuğa hem de ebeveyne güvenli ve rahat hissettiren bir parametre dahilinde çalışma fırsatı sağlar ve başkalarının da aynı şekilde hissetmesine olanak tanır. Çünkü hepimiz, bizden ne beklendiğini, ne yapabileceğimizi veya yapamayacağımızı, nasıl davranmamız ve hareket etmemiz gerektiğini açıkça bildiğimizde en iyi şekilde işlev görürüz. Çocuklara da açık ve belirli sınırlar koymak bu yüzden önemlidir. Böylece kendilerinden tam olarak ne beklendiğini ve bu sınırların dışına çıkarlarsa ne olacağını bilmelerine yardımcı olmuş oluruz.
Bazılarımız için sınırları belirlemek rahatsız edici olabilir. Kimi ebeveyne göre sınır koymak, didaktik gelebilir veya bağlanma odaklı ebeveynlik yaklaşımına aykırıymış gibi hissettirebilir. Ancak sınırlar hepimiz için olduğu gibi çocuklar için de gereklidir. Onların sosyal ilişkilerini anlamalarına yardımcı olur ve duygusal kapasitelerini geliştirir.
Sınırları, fiziksel, davranışsal ve ilişkisel olmak üzere üç kategoride düşünebiliriz. Fiziksel sınırlar, çocukların fiziksel olarak güvende olduğundan emin olmak için kullandıklarımızdır. Emniyet kemerleri, kasklar vb. güvenlik önlemleri, vurma, saç çekme ve benzerlerini içeren, başkalarıyla nasıl etkileşim kurduğumuzu belirleyen fiziksel etkileşimler bu kategoriye dahil edilebilir. Davranışsal sınırlar, çocuklardan farklı ortamlarda nasıl davranmalarını beklediğimizi, sınıfa, oyun alanına, yemek masasına nasıl uygun şekilde dahil olabileceklerini, biri onlara bir soru sorduğunda nasıl tepki verdiklerini, hayal kırıklığına uğradıklarında ne yaptıkları gibi konuları içerir. Bir de ilişkisel sınırlar var ki bunlar, daha önce bahsedilen fiziksel sınırların ötesinde çocukların başkalarıyla nasıl etkileşime girdikleriyle ilgilidir. Başkalarını nasıl selamlarlar, biriyle aynı fikirde olmadıklarında ne yaparlar ve akranları, yetişkinler, aile üyeleri vb. ile nasıl etkileşimde bulunurlar gibi konular bu kategoriye girer.
Daha önce de söylediğimiz gibi tüm bu sınır türleri, bizi ve diğerlerini güvende tutmaya ve sevdiğimiz ya da sevmediğimiz insanlarla nasıl bir arada yaşayacağımızı öğrenmemize yardımcı olur.
…
Bu yazıda sınırları biraz daha yakından tanıdık, sonraki yazıda nasıl şefkatli sınırlar koyabileceğimizi inceleyeceğiz.
Sevgiler,
Psk.ve Uzm. Aile Danışmanı
İyem Çiftci
Kaynakça
Çiftci, İ.(2020). Kişisel Sınırlar: Sınırlarını Fark Et.
https://www.iyemciftci.com/kisisel-sinirlar-sinirlarini-fark-et/
Limit Setting 101.